“Meester, Jason scheldt met kanker.” “Ik heb het gehoord jongen, ga maar even zitten. Dan hebben we het erover.”
Voor de zoveelste keer wordt het woord kanker als een scheldwoord gebruikt.
Zes letters, die samen een woord vormen. We verlenen betekenis aan het woord en geven er vervolgens lading aan. Bijzonder hoe dat werkt met taal.
Het lijkt ook wel of het voor sommigen een vrijbrief is om vervolgens helemaal los te gaan, wanneer iemand het woord heeft gebruikt. Het ontaardt niet zelden in een flink conflict.
Dit is wat ik eraan doe in de klas. Misschien heb je er iets aan.
“Ik wil het even met jullie hebben over het woord kánker.”
Meteen heb ik de aandacht. Vooral omdat ik zo de nadruk op het woord zélf leg, denk ik.
“ooh meester zei kanker,” hoor ik ergens zachtjes.
En ik zeg: “Kanker is een ziekte, die vooral oudere mensen krijgen. Maar soms ook jongere mensen en heel soms zelfs kinderen. Kanker is een gevaarlijke ziekte, waar je dood aan kunt gaan. Ken je iemand die dat overkomen is?”
Diverse kinderen komen met voorbeelden. Eigenlijk kent iedereen wel iemand die eraan is overleden. Vaak een opa of een oma. Tevens hoor ik voorbeelden van iemand die genezen is.
“Gelukkig zijn er behandelingen mogelijk en kun je zélf ook veel doen om het te voorkomen, door bijvoorbeeld zo gezond mogelijk te leven.”
En ik ga verder. “Gek eigenlijk dat het een scheldwoord is geworden. Hart- en vaatziekten kunnen ook dodelijk zijn, maar ik hoor niemand roepen ‘Hart- en vaatziekten!!!!’ wanneer diegene boos is. Of ‘krijg toch hart- en vaatziekten!”
Een beetje gelach in de klas.
“Ja, maar het klinkt ook gewoon lekker om te zeggen,” zegt Djayden.
“Wat klinkt lekker om te zeggen?” Zeg ik.
“Eeeh, … kanker, ” zegt hij aarzelend.
“Zeg het nog eens?”
“Kanker,” zegt hij nu vertwijfeld.
“Voelt anders nu hè? zeg ik.
“Raar!”
Het doorbreken van een taboe kan de lading eraf halen.
En een klein beetje omdenken. Plus wat humor.
Door Bart Heeling. Foto: eigen foto.
Bart Heeling is leerkracht op De Aventurijn Renn4, een school voor speciaal onderwijs. Hij geeft les aan kinderen met ernstige gedragsproblemen en/ of psychiatrische problematiek. Volgens Bart hebben mensen vaak nog een verkeerd beeld van het speciaal onderwijs. Hij deelt daarom zijn belevenissen in de column ‘Gewoon Speciaal’ en op LinkedIn. Eerder verscheen zijn bundel ‘Gewoon Speciaal’.
